1 Maar bestaat er ergens een tabel met beschikbare weerstanden (die courant gebruikt worden door de hobbyist) Laat ons het dan hebben over weerstandjes van 1/4watt Het zou uiteraard makkelijk zijn dat alle weerstanden bestonden gaande van
1Ohm tot oneindig in stappen van 0.1Ohm :-)
2 Stel ik heb een weerstand nodig van 49,2K (1/4watt) Deze waarde bestaat niet, dus hoe berekenen jullie de juiste combinatie van weerstanden. Ik meen ooit eens een progje gezien te hebben waar je de gewenste weerstandwaarde invulde en je kreeg als resultaat de te gebruiken weerstanden als output, met vermelding om ze in serie of parallel te gebruiken.
Het meest gangbaar is de E12 reeks voor weerstanden:
formatting link
Metaalfilm weerstanden zijn ook vrij gangbaar en die zijn goed verkrijgbaar in de E24 reeks.
Op papier kan je deze waarde wel maken door weerstanden parallel te schakelen, in de praktijk heeft dat weinig zin vanwege de toleranties van de weerstanden. Als je goedkope koolfilm weerstanden gebruikt dan zal de waarde toch 5% hoger of lager kunnen liggen dan wat jij berekend hebt.
Bij de meest schakelingen luistert de precieze weerstand ook niet zo heel nauw. Als die wel heel nauw luistert dan ben je aangewezen relatief lastig verkrijgbare precisie weerstanden.
Weerstanden zijn beschikbaar in deze waarden vermenigvuldigd met 0,1, 1,
10, 100, 1000 enzovoort, tot 1,000,000.
Nou nee, dat zou helemaal niet makkelijk zijn - noch zinvol. Gewone weerstanden hebben een /tolerantie/ (maximale afwijking) van 5%, dus het eerste exemplaar in jouw serie (10 Ohm) is al vijf keer zo onnauwkeurig als die stap van 0,1 Ohm. En deze onzinnigheid zou alleen maar toenemen bij hogere waarden - wat heb je aan een weerstand van 100043.4 Ohm als 'ie ergens tussen 95041.23 en 105045.57 Ohm ligt? De truuk is om een serie op te stellen waarbij iedere volgende waarde een vaste factor groter is dan de vorige; bij de E12-reeks is dit ongeveer een factor 1.22 (grofweg de twaalfdemachtswortel uit 10). Zo krijg je een serie met twaalf waarden waarbij de tolerantie bij iedere waarde van relatief gelijke invloed blijft. Er zijn overigens ook nauwkeuriger series, zoals de E96 voor weerstanden met 1% tolerantie - en daarin zijn dus per decade 96 waarden beschikbaar.
Je kunt weerstanden parallel en in serie zetten om een niet verkochte waarde te bereiken. Serieschakeling is het eenvoudigst: je telt gewoon de waarden bij elkaar op, dus Rs = R1 + R2 + R3 ... Je zou in jouw geval dus een weerstand van 47K en eentje van 2K2 in serie kunnen zetten. Maar ... omdat de weerstanden allemaal een tolerantie hebben van 5%, is het de vraag of dit zinvol is; die weerstand van 47K kan dan immers 2,35K naar boven of beneden afwijken - meer dan het
2K2-exemplaar.
Parallelschakeling is iets lastiger, maar ook niet echt moeilijk:
1/Rp = 1/R1 + 1/R2 + 1/R3 ...
Om te bepalen welke weerstand je parallel moet zetten aan een andere om een lagere waarde te bereiken, moet je dus het volgende doen:
1/R? = 1/Rp - 1/R1
Het goede nieuws is dat de exacte weerstandswaarde er in de meeste gevallen niet toe doet. Alleen bij meetschakelingen zijn toleranties (uiteraard) erg van belang, maar voor de rest mag een paar procent afwijking in alle onderdelen geen probleem zijn. Sterker nog: de meeste onderdelen zijn aanzienlijk onnauwkeuriger dan 5%. Zo hebben condensatoren en spoelen doorgaans een tolerantie van 10 tot 20%, en kan bijvoorbeeld de stroomversterkingsfactor van transistoren een nog grotere tolerantie vertonen - "ergens tussen 100 en 250" is heel normaal.
Je hebt voor serie- en parallelberekeningen amper een programma nodig, al kan het wel handig zijn als het automatisch rekening houdt met de beschikbare weerstanden (dus de E12-reeks).
Richard Rasker
--
Linetec Translation and Technology Services
http://www.linetec.nl/
Van een eenvoudige potmeter vaak weer wat minder. Dat kan je gedeeltelijk ondervangen door het instelbereik niet groter te maken dan strikt noodzakelijk. Het nadeel van een potmeter is wel dat je schakeling moet afregelen.
De vraag bij deze methode is wel hoe je de beste combinatie er uit gaat pikken; een huis-tuin-en-keuken multimeter is nu ook niet echt een precisie instrument.
Afhankelijk van het soort schakeling kan je ook proberen de schakeling zodanig ontwerpen dat de exacte weerstandswaarde niet kritisch is.
ElectronDepot website is not affiliated with any of the manufacturers or service providers discussed here.
All logos and trade names are the property of their respective owners.