FAQ: Brom op stereo

Er zit m.i. een onvolledigheid in je FAQ.

Het ontstaan van stromen als gevolg van magnetische velden is hier waarschijnlijk maar een deel van het probleem. En vrij klein ook, denk ik.

Het andere probleem ontstaat uit het feit dat de impedanties van de diverse aardverbindingen (beter: beschermings- leidingen) in combinatie met de lekstromen vanuit allerlei bronnen in de wijde omgeving rond het huis spanningen opdrukken op de aanwezige aardleidingen.

Daardoor is er (naast de eventuele stromen als gevolg van magnetische velden) een spanningsverschil aanwezig tussen de aarde van de CAI en je huis-aarde. Dat spanningsverschil kan met gemak enkele honderden mV zijn en het is een zeer laagohmige bron.

Dit spanningsverschil zie je in principe rechtstreeks terug op de *signaal*-ingang van de versterker. De middelste geleider van het kabeltje dus. Dit signaal staat a.h.w. in serie met de bron die het signaal aan de versterker hoort af te leveren. Hierdoor ontstaat een storing in het geluid.

De massaverbinding zoals die in de praktijk tussen de PC en de versterker wordt gerealiseerd, is meestal niet goed genoeg om dit probleem op te heffen, maar hij zou in principe alle problemen met betrekking tot het spanningsverschil beslist op kunnen lossen (mits goed uitgevoerd).

Via de massa van het kabeltje vanuit je PC kan het spanningsverschil langs een omweg óók doordringen tot de signaalingang van de versterker. Net als eventuele stromen als gevolg van magnetische velden (die volgens mij veel minder effect hebben dan de opgedrukte spanningen). Vanaf dit punt staat er een correcte verklaring in de FAQ.

Het feit dat een trafootje in de signaalweg helpt om de storingen weg te nemen is niet alleen het onderbreken van de stromen als gevolg van de magnetische velden, maar ook het tot stand brengen van een symmetrische ingang op de versterker, waar er eerst een asymmetrische ingang was. De symmetrische ingang onderdrukt de eerdergenoemde opgedrukte spanningen, omdat die op de uitgang van de geluidskaart in principe even sterk aanwezig is als op de massa.

Telcofan.

Of de term beschermingsleidingen in dit verband beter is betwijfel ik. Ook allerlei andere met aarde verbonden geleiders spelen in dit soort problemen vaak een rol. En meestal zijn dat lang niet alleen beschermingsleidingen (zoals in dit geval de mantel van de CAI-kabel).

Dat speelt inderdaad ook een rol. Ik zal het toevoegen in de volgende versie.

Klopt. Ik heb het thuis wel eens gemeten en kwam rond de 1 a 2 Volt uit. Bij het doorverbinden liep er meer dan 1 A.

Nee, gelukkig niet. Het normale signaalnivo zou dan compleet overstemd worden door brom en zo erg is het gelukkig ook weer niet. De stroom over de mantel levert een stoorspanning op (gewoon V=I*R met R de weerstand van de mantel van de audiokabel) en dat zie je op de ingang. Het probleem is dat de mantel een onderdeel is van zowel het common-mode circuit (waar de stoorstroom loopt) als van het differential-mode circuit (waar de signaalstroom loopt). De impedantie van het gemeenschappelijke deel (de weerstand van de mantel) zorgt voor een beroerde transferimpedantie. Een gebalanceerd systeem (twee aders die gescheiden zijn van de mantel) is in dit geval veel gunstiger, maar is voor consumenten-apparatuur helaas nooit de standaard geworden.

Je kunt de gemeenschappelijke impedantie inderdaad verlagen (meer koper parallel, in een goot leggen) en als je dat voldoende doet dan zul je in de praktijk nergens meer last van hebben. Maar je krijgt de gemeenschappelijke impedantie nooit helemaal naar 0 Ohm.

Huh? Aan de ingang van de versterker verander je toch niets? Dat blijft nog steeds een asymmetrische ingang.

Eeh, ja, dus wel, voor een deel. Ik ben het niet helemaal met je eens.

Het feit dat de massa van het signaalkabeltje dezelfde opgedrukte spanning voert als de middenader, zal hier zeer waarschijnlijk een gunstige invloed hebben. De versterker "kijkt" blijkbaar voor een deel naar de verschilspanning.

Helaas val je nu volledig terug op de theorie van de stromen in de aardlus. Zoals gezegd betwijfel ik dat die lus en de magnetische velden (met als gevolg stromen door de lus) de enige oorzaak zijn. Ik voerde aan dat de opgedrukte spanning op de aarde van de PC ook van belang is.

?? Nee, tuurlijk, in principe heb je gelijk. Maar zo ontzettend theoretisch moet je nu even niet denken. Zodra het trafootje aan de versterker hangt, heb je in feite de ingang van de versterker veranderd in een symmetrische ingang. Op dezelfde wijze (microfoon-trafo's) werd/wordt veel professionele geluidsapparatuur van een symmetrische, zwevende ingang voorzien.

En dat blijft dus volgens mij volledig geldig.

Voor zover ik weet kijkt hij _alleen_ naar de verschilspanning. Als de massa van het audiosnoer niet de referentie zou zijn voor het ingangssignaal, wat dan wel?

Hoezo? Ik spreek juist helemaal niet over de oorzaak van de stroom over de mantel. Of magneetvelden nu de bron van de stroom zijn of heel wat anders maakt niet uit. De stroom over de mantel bepaalt de stoorspanning die de versterker ziet (transferimpedantie concept).

Indirect wel, aangezien het verschil in spanning de stroom over de mantel bepaalt. Of magneetvelden of impedantie verschillen van aardverbindingen de oorzaak van die spanning zijn, dat maakt weinig uit.

OK, zo kun je het ook bekijken. Hoe dan ook, je maakt een onderbreking in het common-mode pad.